Heb je je ooit wel eens afgevraagd hoe het komt dat mensen zo verschillend zijn? Waarom is de een zo energiek en trekt de ander zich liever terug in stilte? Dat komt volgens de Ayurveda door de drie dosha’s. Dosha’s zijn de verschillende body/mind-types. Welke dosha’s zijn er? Wat kenmerkt de dosha’s? En hoe blijven ze in evenwicht? Je leest het in dit artikel.

Wat zijn dosha’s?

De vijf elementen – ruimte, lucht, vuur, water en aarde – ontstaan volgens de holistische begrippen uit energie en stof. Deze elementen komen niet alleen in onszelf, maar ook in de rest van de natuur samen in de vorm van dosha’s. Deze energetische krachten bevinden zich in elke cel, beheersen zo alle processen en zijn in én om ons heen.

Dosha betekent in het Sanskriet ‘dat wat verandert’. Ze veranderen dan ook continu. Dit is een proces dat je zelf ook kunt beïnvloeden.

Welke dosha’s zijn er?

Er zijn drie dosha’s in ons lichaam: Vata, Pitta en Kapha. Vata is te vergelijken met wind en bestaat uit lucht en ruimte. Pitta is vergelijkbaar met zon en brengt vuur en water samen, terwijl Kapha te vergelijken is met de maan, en bestaat uit aarde en water.

Bij je geboorte krijg je alle drie de dosha’s mee, maar ze komen bij iedereen op een andere manier samen. Dat maakt ons uniek. Meestal is er sprake van een overheersende dosha die de Ayurvedische constitutie van een persoon vormt. Deze individuele constitutie staat vast en bepaalt hoe iemand reageert op zijn omgeving. Iemand met bijvoorbeeld een overheersende Pitta-dosha, heeft een Pitta-constitutie en is gevoeliger voor veranderingen van de Pitta-dosha om zich heen. Als geen enkele dosha dominant is, spreken we van een mogelijk dubbel-dosha-type. In die zeldzame gevallen scoort iemand voor alle drie de dosha’s ongeveer gelijk. Zo’n drievoudig-dosha-type wordt als erg ongebruikelijk beschouwd.

Wat kenmerkt de verschillende dosha’s?

Elke dosha heeft specifieke kenmerken. Aan Vata worden alle functies die in verband staan met lucht toegeschreven: ademhaling, beweging van de darmen, de blaas en wind(erigheid). Pitta staat in verbinding met de lever, de galblaas, de milt, het hart en de ogen. Kapha beïnvloedt net als de maan het eb- en vloedgetijde van het lichaam, de lichaamssappen, speeksel en de afscheidingen van de hersenen. Zo is de smaak van fundamenteel belang voor een type wiens dosha onder invloed staat van Kapha.

Hoe blijven de dosha’s in evenwicht?

De constitutie blijft onveranderd, maar als reactie op externe krachten kan iemand veranderen, waarbij de dosha’s in een bepaalde verhouding door het wezen zweven. Onbalans in de dosha’s komt regelmatig voor door ontevredenheid in lichaam en geest. Dit vormt de oorzaak van allerlei fysieke en mentale ziektes.

Wanneer dit aan de orde is kunnen de dosha’s weer in balans komen door de levensstijl aan te passen. Met behulp van het Ayurvedische systeem kunnen de drie krachten met elkaar in evenwicht worden gebracht door voeding, mineralen en natuurlijke geneesmiddelen af te stemmen op de veranderingen van buitenaf.