Heb je jezelf ooit afgevraagd hoe het komt dat je je beter voelt na het sporten of na het eten van een stuk chocola? Of hoe het komt dat je, als je gewond raakt, in eerste instantie niets voelt terwijl je een paar uur later ontzettend veel pijn hebt? Dat komt door het vrijkomen van endorfines. Endorfines zijn de natuurlijke pijnstillers van ons lichaam, maar ze zijn ook verantwoordelijk voor het gevoel van euforie dat we hebben na het eten van een stuk chocolade of na seks. Wat zijn endorfines precies? Hoe werken ze? En hoe worden ze geproduceerd?

Wat zijn endorfines?

De naam endorfine is een samensmelting van endogeen en morfine. Endogeen betekent ‘van binnen afkomstig’ (endorfines worden in ons lichaam geproduceerd) en morfine is een pijnstiller die zorgt voor vermindering van pijn en negatieve gevoelens.

Endorfines zijn chemische stoffen die door het lichaam zelf geproduceerd worden. Ze worden geproduceerd door en opgeslagen in de hypofyse. Dat is een heel kleine klier aan de onderkant van de hersenen die achter de neus en de neusbijholten ligt.

Er zijn drie groepen endorfines, namelijk α-endorfines, β-endorfines en γ-endorfines. Het zijn voornamelijk de β-endorfines die verantwoordelijk zijn voor het blokkeren van de pijnsignalen.

Hoe werken endorfines?

Endorfines zijn hormonen die functioneren als neurotransmitters. Neurotransmitters zijn stoffen die verantwoordelijk zijn voor de geleiding of juist het blokkeren van de geleiding van prikkels van de verschillende delen van ons lichaam naar de hersenen en omgekeerd. Endorfines zorgen voor vermindering van pijn doordat zij de geleiding van pijnprikkels naar ons pijn verwerkingscentrum in onze hersenen verhinderen, door te binden aan de opioïde receptoren van zenuwcellen. Als het ware blokkeren ze dus de communicatie tussen de plek waar de verwonding is en de hersenen. Dit zorgt ervoor dat je in eerste instantie geen pijn voelt, waardoor je onder andere de gelegenheid krijgt om jezelf in veiligheid te brengen indien dat noodzakelijk is.

Effecten van endorfinen

We weten al dat endorfines hoofdzakelijk verantwoordelijk zijn voor het blokkeren van de communicatie van pijnsignalen naar de hersenen toe. Maar behalve het verminderen van pijn, hebben ze ook andere effecten, zoals:

• het veroorzaken van een gevoel van euforie na zware inspanning. Ze zijn bijvoorbeeld deels verantwoordelijk voor het ‘high’-gevoel dat sprinters ervaren tijdens het rennen (de zgn. ‘runner’s high’). Omdat het lichaam gewend raakt aan de hoeveelheid endorfine die voortdurend geproduceerd wordt tijdens het sporten, moet men steeds intensiever gaan sporten om meer endorfines te produceren, om hetzelfde niveau van euforie te kunnen ervaren
• het gevoel van euforie dat men ervaart tijdens seks en een orgasme
• het vrijkomen van de sekshormonen
• het reguleren van de eetlust
• het positieve effect van sporten op depressie

Hoe worden endorfines geproduceerd?

Ons lichaam produceert endorfines als reactie op bepaalde prikkels, zoals:

• pijn en stress (dit zijn de twee voornaamste prikkels die zorgen voor de productie en het vrijkomen van endorfines)
• het eten van chocola en chilipepers
• sporten en seks
• luisteren naar muziek
• lachen
• acupunctuur en massage
• meditatie

Over het algemeen heeft het lichaam geen tekort aan endorfines maar mocht je merken dat je in een dip bent, dan kun je je stemming verbeteren door een stuk chocola te eten, te sporten, naar een comedy te kijken of door naar muziek te luisteren en te mediteren. Op deze manier kun je op een gezonde manier negatieve gevoelens omzetten in positieve.